Đổ lỗi

         Thật mệt mỏi với những màn đổi lỗi của phương Tây. Họ không thể đổ lỗi tất cả mọi thứ họ không thích đang xảy ra với mình trên hành tinh này cho ai đó chỉ vì họ không ưa người đó. Đây là “văn minh đổ lỗi” chăng? Đó là sự cuồng loạn, tuyệt vọng, khi tung ra 7.000 lệnh trừng phạt như vũ bão, cuồng phong, vòi rồng, sóng thần, động đất, hay thiên thạch va vào trái đất…bất cứ thứ gì hơn thế nhưng không đạt được mục tiêu. Họ quên một điều cực kỳ quan trọng. Một chủ thể làm sao gánh hết tất cả những điều tiêu cực khủng khiếp này? Nghĩa là những thị phi rằng anh gây ra điều này, điều kia như trên, hoặc các cuộc khủng hoảng luôn mang tính thời sự và thiết yếu như lương thực, năng lượng…là những cáo buộc không đúng sự thật. Còn nếu một chủ thể chịu được tất cả những điều tiêu cực này thì tầm vóc họ lớn đến đâu? Thế thì việc thị phi cho rằng họ lớn lao, họ vĩ đại…không phải là ảo tưởng nữa. Làm sao anh lại muốn dù xoay chuyển theo bất cứ hướng nào cũng gây tiêu cực cho người khác được. Hết hoàng hôn thì sẽ đến bình minh, mặt trời lặn thì mặt trăng lên. Ai có thể giữ cho nơi nào trên trái đất không bao giờ quay về phía mặt trời. Đó chắc là quả địa cầu mô phỏng trong địa lý học.

         Thế giới ngập tràn mệt mỏi bởi những màn đổ lỗi của Mỹ. Bạn có thể lạc trong rừng già lỗi đổ lên cây cổ thụ, cây con, cỏ dại và dây leo chằng chịt. Ngày 8/3, Biden ký lệnh cấm nhập khẩu dầu và khí đốt từ Nga trong nỗ lực cắt đứt huyết mạch của nền kinh tế nước này. Khi các chuyên gia hỏi điều này có thể sẽ dẫn đến giá năng lượng tăng mạnh và cần có chính sách gì ? Thì ông ta đáp :” Tôi không thể làm gì nhiều ngay bây giờ. Nga phải chịu trách nhiệm về việc này”. Trong một lần trả lời báo chí khác, ông Biden tuyên bố :”Giá xăng tăng thêm 1,05 USD/gallon. Lý do chính là Putin tập trung quân dọc biên giới Ukraine rồi sau đó tràn qua. Đà tăng sốc của giá xăng hiện nay chủ yếu là lỗi của Vladimir Putin“. Trong bài phát biểu ở Iowa, Biden lặp lại lập luận :”Giá cả hàng hóa đã tăng 70% trong tháng 3 đến từ sau sự kiện ông Putin làm tăng giá xăng“. Vào ngày 10/6, tổng thống Mỹ tiếp tục bài ca muôn thuở :” Báo cáo lạm phát hôm nay xác nhận những gì người Mỹ đã biết. Việc tăng giá khí đốt của Tổng thống Nga Vladimir Putin đang ảnh hưởng nặng nề đến nước Mỹ”, “…chưa bao giờ chứng kiến những gì tương tự việc Tổng thống Nga Vladimir Putin mạnh tay đánh thuế thực phẩm và khí đốt”. Tôi thấy những sự đổ lỗi đầy ngượng nghịu, khúc khuỷu, gượng gạo, nhạt nhẽo, phi lý, chẳng chút hài hòa. Đây chắc là rừng nhiệt đới Amazon.

         Những tuyên bố này từ phía Nhà Trắng đã phớt lờ đi thực tế là giá xăng nói riêng và lạm phát nói chung đã tăng trong suốt nhiều tháng qua, trước khi cuộc xung đột Ukraine làm thị trường hoảng loạn. Ngay từ những ngày đầu nhậm chức tổng thống, ông Biden đã đưa ra nhiều chính sách khiến nhiên liệu thêm đắt đỏ. Một trong những sắc lệnh đầu tiên của ông Biden hồi tháng 1/2020 là khai tử dự án đường ống dẫn dầu Keystone XL. Vào tháng 1/2021, ông Biden lại dừng cấp phép thăm dò và khai thác dầu khí trên mặt đất và mặt nước của Mỹ. Tuyên bố Mỹ sẽ dừng nhập năng lượng của Nga chẳng khác gì một cú sốc, khiến giá dầu thô bật tăng 7% và giá xăng của Mỹ sau đó đi lên do tính toàn cầu của thị trường năng lượng.

         Còn tại khu vực đồng tiền chung châu Âu, lạm phát là 8,1% hồi tháng 5 năm 2022. Tại Đức, nền kinh tế lớn nhất EU, chứng kiến mức lạm phát 7,9% – cao nhất trong 50 năm qua. Nguyên nhân chính khiến lạm phát tăng cao vẫn là do giá năng lượng tăng. Các lãnh đạo châu Âu cũng tập trung đổ lỗi lạm phát và sự tăng giá của các mặt hàng trên toàn cầu là vì chiến dịch của Nga tại Ukraina. Chẳng hạn như lãnh đạo đảng Công lý và Luật pháp (PiS) theo chủ nghĩa dân tộc của Ba Lan. Họ đổ lỗi cho Tổng thống Putin đẩy giá cả lên cao khi siết chặt quyền tiếp cận khí đốt tự nhiên của châu Âu. Thật hài hước rằng đây là khí đốt của Nga. Sau khi họ tham gia vào ma trận trừng phạt và sau đó không thể chấp nhận và không muốn chịu đựng hậu quả do chính họ gây ra.

        Liệt kê cho thấy Mỹ liên tục đổi lỗi cho chính sách sai lầm của mình cho Nga. Nga tăng giá xăng của Mỹ, Nga tăng giá hàng hóa của Mỹ. Người ngoài hành tinh có thể tăng giá năng lượng của nước nào đó trên trái đất nếu thị trường năng lượng mang tính vũ trụ. Tôi có cảm tưởng tổng thống Nga phải chịu trách nhiệm cho đời sống của người dân Mỹ. Uncle Sam yếu đuối vậy sao? Tất cả những điều này là do những lệnh trừng phạt vô tội vạ mà phương Tây áp đặt lên Nga mà ngay trong tưởng tượng, họ cũng không thể ngờ hậu quả dây chuyền của nó lại chao đảo cả thế giới như vậy. Khả năng cao là gì, họ tung ra các lệnh trừng phạt vì họ đang cáu tiết khi vỡ một kế hoạch mang tính “cách mạng”, rồi sau đó họ “khóc một dòng sông” khi thấy những lệnh trừng phạt họ đưa ra, làm cho họ đau đớn hơn so với người bị trừng phạt, thậm chí làm thế giới phẫn nộ vì đau đớn theo, vậy là họ ngậm ngùi và lặng lẽ dỡ bỏ từng phần. Nhưng vẫn không quên gào thét rằng :” Nga đang tống tiền chúng tôi”, “họ sử dụng biện pháp tống tiền năng lượng”, họ “khủng bố về giá” nhằm vào châu Âu. Thật kỳ lạ cho cách ứng xử này. Họ trừng phạt trước và sau đó khi nhận được một phản ứng đáp trả, họ phóng đại mọi thứ lên, giãy nảy như thể một đứa trẻ không nhận được món quà từ bà ngoại sau phiên chợ đồng quê.

        Tổng thống Nga tuyên bố những cáo buộc đổ lỗi từ phương Tây là cách đánh lạc hướng dư luận. Ông cho rằng một trong những nguyên nhân gây ra cuộc khủng hoảng lương thực trên toàn cầu là bởi một số quốc gia đẩy giá lương thực lên bằng cách in tiền và “vơ vét” lương thực trên thị trường toàn cầu. Tháng 3/2021, thượng viện Mỹ đã thông qua dự luật hồi phục kinh tế liên quan tới đại dịch COVID-19 trị giá 1.900 tỉ USD mà tổng thống Joe Biden đề xuất, bao gồm trợ cấp cho người dân. Lãnh đạo Nga nhận định sự thiếu hụt phân bón trên thị trường sẽ dẫn đến cây trồng “bị chết đói”. Từ giữa năm 2021 đến tháng 2/2022, giá phân bón toàn cầu đã tăng 70% và không có điều kiện tiên quyết để giảm giá. Và đó là lý do Mỹ phải dỡ bỏ trừng phạt phân bón của Nga.

        Tiếp theo sau ngài Biden, người hay bắt tay với “người vô hình” sau khi phát biểu là đồng minh Bắc Mỹ của ông. Thủ tướng Trudeau “trẻ và đẹp” lên tiếng cáo buộc Nga :“Họ đã gây ra một cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu và một cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu với cuộc xâm lược bất hợp pháp của họ vào Ukraine, và những nước còn lại chúng tôi đã rất nỗ lực làm việc để giảm thiểu những vấn đề đó trên toàn thế giới.”

         Dù chính phương Tây khởi xướng các lệnh trừng phạt dầu mỏ của Nga trong gói trừng phạt thứ 6, làm tăng giá năng lượng không ngừng. Nhưng Nga lại bị cáo buộc gây khủng hoảng năng lượng. Cũng chính phương Tây trừng phạt lương thực xuất khẩu của Nga. Dù trước đây, Nga là một trong những nước xuất khẩu lúa mỳ hàng đầu thế giới. Nhưng Nga lại bị cáo buộc gây ra khủng hoảng lương thực, cái mà ngoại trưởng Lavrov gọi là ” xuất khẩu đói”. Chà, tôi thật quá ấn tượng với người khổng lồ trong ngành ngoại giao thế giới. Nghĩa là gì, Nga có 2 con đường. Thứ nhất, nếu Nga không bị trừng phạt thì Nga sẽ xuất khẩu lương thực. Thứ hai, nếu Nga bị trừng phạt, thì Nga sẽ “xuất khẩu đói”. Tức là tình trạng thiếu hụt lương thực, thực phẩm, đói nghèo hiện nay, mà chủ yếu xảy ra ở lục địa đen, là do Nga gây ra. Thật kỳ quái, Nga muốn bán lương thực cho châu Phi, châu Phi muốn mua lương thực của Nga, nhưng họ không thể mua bán với nhau, vì Nga bị cấm vận, ngân hàng Nga bị ngắt kết nối với hệ thống SWIFT, các hãng tàu từ chối vận chuyển, bảo hiểm bị từ chối cung cấp. Cuối cùng là gì, “những nước còn lại chúng tôi đã rất nỗ lực làm việc để giảm thiểu những vấn đề đó trên toàn thế giới”. Không rõ phương Tây đã làm gì? Tôi nghĩ họ chẳng làm gì ngoài việc duy trì trừng phạt. Họ muốn tiếp tục cấm vận Nga, đổ lỗi khủng hoảng cho Nga. Vì những nước này họ giàu có, họ không bị ảnh hưởng nhiều, họ không “nhập khẩu đói”. Và nếu cần, họ sẽ dùng mọi cách, mà cụ thể là tài chính để sẵn sàng giành lấy lương thực với chi phí cao. Như khi dịch covid xảy ra, các nước giàu đã tranh giành khẩu trang và đồ bảo hộ từ các nước nghèo với cái giá cao hơn hẳn, bằng cách đánh vào lợi nhuận, thứ có thể khiến các nhà sản xuất vượt qua các cam kết. Thậm chí chính các nước giàu cũng tranh giành nhau. Điều này tràn lan trên truyền thông thời kỳ covid diễn ra nặng nề nhất.

   Ảnh: Roman Nguyen on Unsplash   

         Rất khó có điều gì có thể đánh đổ các cáo buộc này, vì người đưa ra nó luôn vờ như kẻ điếc, không chịu lắng nghe bất cứ điều gì. Chỉ có thời gian sẽ đưa ra câu trả lời chính xác và đầy đủ nhất. Vì dù bạn có vặn kim đồng hồ quay ngược trở lại, điều đó không khiến thời gian tiếp tục trôi đi.

          Ngày 17-5, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho rằng lạm phát năng lượng ở các nước phương Tây là do sai lầm của họ chứ không nên đổ lỗi cho Nga. Ông Putin nói rằng Liên minh châu Âu đang “tự sát về kinh tế” khi trừng phạt năng lượng của Moscow :”Tất nhiên, một vụ tự sát kinh tế như vậy là chuyện nội bộ của các nước châu Âu. Hành động mà không quan tâm đến những thiệt hại mà họ đã gây ra cho nền kinh tế của chính họ. Họ đổ lỗi mọi thứ cho Moscow. Như tôi đã nói, những sai lầm mang tính hệ thống của chính họ mới là nguyên nhân gây ra cuộc khủng hoảng”.

        Việc trừng phạt Nga mà không đạt được hiệu quả mong đợi, như khiến nền kinh tế sụp đổ trong chớp nhoáng, đại bại về chiến dịch quân sự, cô lập nặng nề về ngoại giao. Ngược lại, tại châu Âu, giá năng lượng tăng không ngừng, lạm phát ngày càng trầm trọng, nhiều doanh nghiệp rơi vào tình huống phải giảm hoặc dừng hoạt động vì không đủ năng lượng. Hơn hết là nỗi lo bị cắt khí đốt hoàn toàn trong mùa đông trước mắt. Napoleon và Hitler đều đại bại trước bà chúa tuyết hay nữ hoàng băng của nước Nga. Điều này khiến Mỹ và EU càng nổi cáu hơn, phát ngôn đầy giận dữ và hiếu chiến, lời nói của họ sôi sục đến mức có thể đủ điều kiện để bốc hơi. Liên tục tung ra các gói trừng phạt thứ 5,6,7 và viết ra cả danh sách dài như tờ sớ những quan chức, doanh nhân Nga bị trừng phạt, cấm nhập cảnh. Họ chạy khắp địa cầu từ Bắc cực đến Nam cực, từ châu Âu đến châu Á, từ Hắc Hải đến Hồng Hải, vượt qua cả Thái Bình Dương và Đại Tây Dương, thiếu chút nữa lên cả sao Thổ và sao Mộc, để vận động các quốc gia tham gia trừng phạt Nga. Nhiều phương tiện được áp dụng, từ máy bay cho đến tàu hỏa, nhiều trang phục được vận lên người, từ vest đến áo phông, từ măng to đến áo len, nhiều phương cách được thực hiện từ khuyến khích đến đe dọa. Mọi thứ được thực hiện sao cho gây tác động tối đa cho hàng tỷ người.

      Tôi cho rằng phương Tây quên mất nhiều điều quan trọng. Thứ nhất các lệnh trừng phạt là đơn phương, không phải do LHQ đưa ra, nên không thể bắt các quốc gia khác phải thực hiện theo. Do vậy, ngoại trừ đồng minh của Mỹ, thì chỉ có thể đe dọa theo tính cách Uncle Sam. Tiếp đó, họ quên một điều cực quan trọng, nhiều quốc gia có mối quan hệ rất gần gũi với Nga như Ấn Độ, và nhiều quốc gia châu Phi vẫn nhớ Nga là kế thừa của một cường quốc đặc biệt trong quá khứ – Liên Xô, nước có vai trò không nhỏ trong công cuộc giành độc lập khỏi chủ nghĩa thực dân của họ. Họ sử dụng vũ khí do Nga cung cấp, mua phần lớn lương thực từ Nga. Châu Á, châu Úc chỉ có đồng minh của Mỹ tham gia, còn lại có chính sách khá độc lập. Còn châu Mỹ latinh vốn nổi tiếng vì tính cách đặc thù của họ, được dẫn đường bởi cách mạng Bolivar, điều này không có gì phải bàn.

         Nhưng vấn đề gì đang xảy ra vậy? Có lẽ nó vượt ra khỏi cái gọi là “nhìn xa trông rộng” chăng. Các chính trị gia châu Âu cảnh báo Nga có thể cắt đứt dòng khí đốt vào mùa đông này, bước đi có thể đẩy nhiều nền kinh tế lớn của khu vực EU lâm vào suy thoái. Châu Âu có thể đối mặt với một mùa đông khắc nghiệt nhất không phải đến từ thiên nhiên, mà là cú đòn choáng váng mang tên gọi “boomerang” và sự hồi đáp bất cân xứng. Nhưng nếu đã hùng hồn tung ra hàng ngàn lệnh trừng phạt với mục tiêu không hề lảng tránh trước truyền thông, công chúng, thậm chí ngay cả khi dường như lại gần dù không cùng vị trí với chính trị gia Nga, rằng để bóp nghẹt nền kinh tế của xứ sở bạch dương. Vậy thì tại sao phải chạy khắp hành tinh để xin Trung Đông tăng nguồn cung dầu, sẵn sàng đàm phán với Iran – đất nước bị cấm vận 40 năm, hoặc với Venezuela – những người mà trước đây đã “nói rất xấu” về họ, rằng tổng thống của họ “không hợp pháp”? Tại sao phải không ngừng yêu cầu người dân hãy chịu lạnh nhiều hơn, dùng khí đốt ít hơn, thậm chí cắt nước nóng luân phiên ở nơi trời Âu? Tại sao phải liên tục đưa ra cảnh báo, báo động, kế hoạch khẩn cấp? Tại sao cần tính đến chuyện đóng cửa trường học, doanh nghiệp vì thiếu năng lượng? Cuộc khủng hoảng nhiên liệu đang tạo ra cơn sốt củi ở châu Âu đến mức không thể che dấu dưới bất cứ bức màn trướng nào. Cơn sốt vàng, cơn sốt hoa Tulip, và giờ đây, ai có thể tưởng tượng được ở các nước phương Tây thịnh vượng lại có cơn sốt…củi. Đại sứ An ninh Năng lượng Cộng hòa Czech tại EU cho biết, đất nước của ông sẽ làm mọi thứ, “đốt bất cứ thứ gì có thể” để tạo ra nhiệt và điện. Người dân Latvia xếp hàng để xin giấy phép thu gom cành cây thừa để sưởi ấm. Còn Hà Lan đang đối mặt với tình trạng thiếu củi khi người dân địa phương bắt đầu tích trữ trước mùa đông sắp tới khi giá khí đốt tăng vọt.

        Không lường trước hậu quả tấn công vào một quốc gia khổng lồ trên nhiều phương diện. Và các biện pháp trừng phạt gây ra những con sóng đau đớn cho cả thế giới, liên tục vỗ bờ dù lớn hay nhỏ, trong đó chủ yếu là những nước nghèo khổ ở châu Phi. Không ngờ những lệnh trừng phạt mình đưa ra quay trở lại trừng phạt chính mình. Những lời trấn an bản thân như chúng tôi sẽ đa dạng hóa nguồn cung, dùng năng lượng xanh chỉ là hoa mỹ như đeo một chiếc mạng che mặt diêm dúa cho gương mặt trầy xước vì móng tay của chính mình.

        Cuối cùng, ngài tổng thống đã nói về “gậy ông đập lưng ông” trong thời hiện đại: “Họ hạn chế xuất khẩu phân bón của chúng ta nên giá phân bón đã tăng cao nhiều hơn so với trước đây. Họ cố gắng hạn chế xuất khẩu năng lượng của chúng ta, và giá năng lượng của họ tăng cao ngất ngưởng. Họ thậm chí còn gắn tên tôi với nguyên nhân lạm phát, nhưng thực tế là chúng ta hoàn toàn không liên quan gì đến điều đó.”